چند وقت پیش کتاب "The God delusion" نوشته‌ی ریچارد داوکینر که از «آتئیست»های مشهور هستش رو از کتاب‌خونه گرفتم جسته و گریخته خوندمش.
البته نرسیدم کامل بخونم و مدت نسبتا طولانی‌ای از خوندنش گذشته. پس شاید نکاتی که می‌گم کامل مطابق با واقعیت نباشن!
چند مورد توی حرفهاش بود که از این نظر جالب بود برام: به طور کلی، توی چندین مورد، مومنین رو سرزنش می‌کرد که چرا فلان کار رو می‌کنند. بعد خودش به شکل دیگه‌ای همون کار رو می‌کرد!
مثلا این‌که ادعاش این بود که ادیان باعث تولید نفرت شده‌اند. ولی از چیزهایی که نوشته بود، و از سخنرانی‌های دیگه‌ای که می‌کنه، این‌طور برداشت می‌شه که اصلا نظر خوبی به دینداران نداره. یعنی شاید یه جورایی نفرت داره ازشون. یعنی یکی نیست بیاد بگه که خب عزیز من، اصلا ادیان بد و نفرت پراکن! ولی خب بالاخره یک واقعیت جهان فعلی هستش که یک عده‌ای دوست دارن دیندار باشند. شما که خوبی، چرا از این همه انسان دیگه، به خاطر این‌که فهم بالایی مثل شما نداشتن و دیندار شدن، متنفری؟! شما که معتقد به اون «ادیان نفرت پراکن» نیستی دیگه چرا؟
یا مثلا می‌گفت که ایمان داشتن چیز مسخره‌ای هست. و به چیزی که نمی‌دونیم و درستیش رو عقلا نفهمیدیم چرا باید ایمان داشته باشیم؟
(که خب جواب دینداران هم احتمالا این خواهد بود: ما درستی اصول و پایه‌های دین رو با عقل فهمیدیم. یعنی مثلا با عقل مطمئن شدیم که خدایی هست و فلان شخص پیامبر خدا هستش. حالا از این به بعد به چیزهایی که اون پیامبر بگه، مومنانه عمل می‌کنم. یعنی شاید مستقیما همه‌شون رو با عقل درک نکنیم، ولی غیر مستقیم این کاری که می‌کنیم مورد تایید عقل هستش. چون عقل فهمید هر چیزی که این شخص بگه درسته و باید بهش عمل کرد. حالا این شخص دستوری داده. پس عمل به اون دستور عقلانی هستش.)
ولی از اون طرف، وقتی در مورد تکامل (فرگشت یا Evolution) صحبت می‌کرد می‌گفت هنوز شکاف‌هایی توی این نظریه وجود داره و برای برخی مسائل هنوز توضیح قانع کننده پیدا نشده. ولی برای بسیاری موارد دیگه، این نظریه درست کار می‌کنه و با اکتشفات ما هم‌خوانی داره. پس بدون به کار بردن لفظ «ایمان»، چیزی می‌گفت که معناش می‌شد: درسته که این نظریه هنوز به وضعیت کاملا قابل قبولی نرسیده، ولی امیدواریم که در آینده اون مسائل حل نشده‌ش هم حل می‌شه، کما این‌که خیلی از مسائلی که قبلا توش مطرح بوده، امروزه حل شده... یعنی یه جورایی می‌گفت باید ایمان داشته باشیم که درسته با این‌که عقلا هنوز کاملا به درستیش مطمئن نیستیم!
حالا البته وارد بحث‌های مربوط به «فلسفه‌‌ی علم» نمی‌خوام بشم. یعنی نمی‌خوام بگم حتی اگه همه‌ی مسائلش هم حل بشه، صرفا یک حدس و تئوری هستش و هیچ یقینی به درستیش نمی‌شه پیدا کرد. اصلا به طور کلی ساینس این خصوصیت رو داره.
نکته‌ی دیگه‌ای هم که در مورد نظریه‌ی تکامل وجود داره -که شاید بعدا درباره‌ش بیش‌تر بنویسم- اینه که نظریه‌ی تکامل با خلقت تناقضی نداره! یعنی حتی بر فرض که نظریه‌ی تکامل درست هم باشه، به این معنی نیست که خلقت وجود نداشته. شاید خالق، اون موجود اولیه رو به وجود آورده و طی زمان به این موجودات پیچیده‌تر تبدیلشون کرده...
